Şüpheli Finansal İşlemler ve Uygulanacak Prosedür
[ 23/8/2003 - 23:30 ] By Erkut Ersoy nsa34@e-kolay.net
4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunun 15'incimaddesine istinaden Bakanlar Kurulunca çıkarılan, 2 Temmuz 1997 tarih ve23037 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak...
4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanunun 15'incimaddesine istinaden Bakanlar Kurulunca çıkarılan, 2 Temmuz 1997 tarih ve23037 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 4208 sayılı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin, 25.12.1997 tarih ve 97/10419sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre yayımlanmış Yönetmelik ile değişen12 ve 14 üncü maddelerinde şüpheli işlemlerle ilgili esaslar düzenlenmiştir. Anılan maddeler uyarınca şüpheli işlemlerin tespiti ile bildirim usul ve esaslarını belirleme yetkisi Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı'na verilmiştir. Bu yetkiye istinaden, şüpheli işlemlerin bildirim usul ve esasları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
I- ŞÜPHELİ İŞLEMLERİ BİLDİRMEK ZORUNDA OLAN YÜKÜMLÜLER
4208 sayılı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 3 ve 12 nci maddelerine göre, aşağıda sayılan kişi ve kuruluşlar şüpheli işlemleri bildirmek zorundadırlar.
1) Bankalar,2) Özel finans kurumları,3) Bankalar dışında asli faaliyeti kredi kartı ihraç etmek olan kurumlar,4) Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatçılar, finansman şirketleri, faktoring şirketleri,5) 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu kapsamındaki sigorta ve reasürans şirketleri,6) İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Takas ve Saklama Bankası AŞ.,7) Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri,8) Yatırım fonu yöneticileri,9) Yatırım ortaklıkları,10) Kıymetli madenler borsası aracı kuruluşları,11) Kıymetli maden, taş veya mücevherlerin alım-satımını yapanlar,12) Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,13) Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü dahil her türlü posta ve kargo şirketleri,14) Finansal kiralama şirketleri,15) Ticaret amacıyla gayrimenkul alım-satımı ile uğraşanlar veya buna aracılık edenler,16) Talih oyunları salon işletmeciliği yapanlar,17) İş makineleri dahil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım-satımı ile uğraşanlar,18) Tarihi eser, antika, sanat eseri koleksiyoncuları ve alım-satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar,19) Spor kulüpleri.20) Noterler,21) Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü,22) Tapu Sicil Müdürlüğü,23) Türkiye Jokey Kulübü.
Şüpheli işlem bildirimine ait yükümlülük, gerçek kişilerin bizzat kendileri, tüzel kişilerin kanuni temsilcileri, tüzel kişiliği bulunmayanların ise yöneticileri veya bunlar tarafından yetkili kılınan görevlilerce yerine getirilir.
Bildirim, şüpheli işlemleri bildirmek zorunda olanlara ait şube,acente, temsilci ve ticari vekilleri ve benzerleri tarafından yapılır.
Yabancı kişi veya kuruluşların Türkiye'de faaliyet gösteren birimlerinin (şube, acente gibi) yükümlü olması durumunda, şüpheli işlemlere ilişkin bildirim bu birimler tarafından yerine getirilir.
II - ŞÜPHELİ İŞLEMLER
A - Şüpheli işlemin tanımı
Şüpheli işlem, yukarıda sayılan yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığı ile yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işlemlere konu para ve para ile temsil edilebilen değerlerin yasadışı yollardan elde edildiğine dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun olması halidir.
B - Şüpheli işlem tipleri
Aşağıdaki işlemler şüpheli işlem olarak değerlendirilecektir.
1- İşlem yapılırken normalde herkesin vermesi gereken bilginin verilmesinde isteksiz davranılması, kimlik bilgilerinin edinilmesinde zorluklarla karşılaşılması, çok az veya gerçek dışı bilgi verilmesi,sahteliğinden şüphe edilen belge ibraz edilmesi, mali durumla ilgili yanıltıcı beyanlarda bulunulması, yapılan işlemin beyan edilen amaca uygun düşmemesi,
2- Uyuşturucu ve kaçakçılık gibi suçlar ile terörist organizasyonların mevcut olduğu ülkelerden ve sınır ötesi merkezlerden (offshore-centres) veya bu ülke ve merkezlere normal olmayan büyük meblağlı transferlerin yapılması,
3- Kişinin banka ve diğer yükümlüler nezdindeki hesaplarında anormaldir artışın tespit edilmesi ve bu hesaplarda büyük miktarlarda atıl paraların tutulması,
4- Müşterinin sürekli iş yaptığı veya para gönderdiği adresler dışındaki adres ve hesaplara, şüpheyi gerektirecek şekilde önemli ölçüde para transfer etmesi,
5- Kötü bir ünü olan, belli bir iş kaynağı, ticari geçmişi ve altyapısı olmayan bir kimse adına veya hesabına büyük miktarlarda nakit hareketlerinin olması veya yurtdışından büyük miktarlarda nakit gelmesi,
6- Genelde bir hesap kullanılmaksızın, yurtdışından veya yurtdışına önemli miktarlarda para transferi yapılması, yeterli açıklama yapılmadan,elektronik fon transferlerinin gerçekleştirilmesi ve bunların nakit olarak ödenmesinin istenmesi,
7- Kişinin aynı yükümlü nezdinde, alışılmadık bir şekilde birden fazla hesabının olması ve bu hesaplar toplu olarak ele alındığında büyük meblağlara ulaşılması veya aynı hesapta toplanabilecek tutarların parçalara bölünerek ayrı ayrı hesaplarda tutulması veyahut devamlı bilgi verme kapsamına dahil olmamak amacıyla işlem miktarının, bildirimin yapılmayacağı tutara düşürülmesi,
8- Çok sayıda kişinin, makul açıklama yapmadan aynı hesaba ödeme yapması veya birçok ayrı hesaptan aynı hesaba transferin yapılması,
9- Yurt içinde bir bankayla çalışmayı gerektirmeyecek kadar az ticari işlem hacmi olanların, yabancı bankalara fon transferi için emanet hesap açtırmaları veya sadece fon transfer etmek amacıyla açılan hesaplara yatırılan nakdin kısa süre bekletilerek herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın geçici hesaplara aktarılması,
10- İşletme faaliyetleriyle orantısız hesapların olması ve bu hesaplar arasında transfer işlemlerinin yapılması, bu hesaplardan ticari saikle yapılmadığı açıkça belli olan işlemlerin gerçekleştirilmesi, kişiyle veya şirketle açıkça bağlantısı olmayan kişilere mutat olmayan şekillerde ödemelerin yapılması,
11- Yüksek meblağlarda kredi veya borç para alınması ve bunun makul bir açıklaması olmadan beklenmedik bir şekilde kısa sürede geri ödenerek kapatılması,
12- Yurt dışında bir hesap teminat gösterilerek, yurt içinde kredi alınması, daha sonra bu kredi ödenmeyerek borcu veren kurumun teminat gösterilen hesaptaki parayı haciz ederek yurda getirme koşullarının oluşmasının sağlanması veya yurt içinde normal koşullarda alınan bir kredinin geri ödenmesinin yurt dışında bulunan off-shore bankalardan yapılan transferlerle karşılanması,
13- Kredi talebinde, alınacak olan kredinin nerede kullanılacağına yönelik ikna edici bilgilerin verilmemesi ve bu kredinin geri ödenmesine dair net bilgilerin sunulamaması,
14- Birbirine yakın tutarda paranın yine birbirine yakın zamanda ülke dışına çıkması ve girmesi,
15- Menkul kıymetler ve vadeli işlemler piyasasında açılan hesaplarda,işlem yapılıyormuş görüntüsü vermek amacıyla birbirini karşılayacak tutarlarda ve bir amaç veya olağanüstü bir durum olmadığı halde alım-satım emirlerinin verilmesi,
16- Borsada işlem yapmak üzere aynı anda açılan, sürekli kar ve zarar sonucu veren işlemlerin yapıldığı iki veya daha fazla hesapta, benzer işlemlerin yapılması ve bu hesaplardan yararlanan kişilerin aynı olduğundan şüphelenilmesi veya bilinmesi,
17- Aracı kurum nezdinde açılan hesaplardaki büyük boyutlu zararın,sürekli bir başka yatırımcıdan gönderilen nakitle kapatılması veya başka hesaplardaki karın sürekli aynı yatırımcıya aktarılması,
18- Aracı kurumlar nezdinde nakit olarak çok yüksek miktarlı hesapların açılması ve ödemenin hesap açılırken veya takas gününde nakit olarak yapılması,
19- Aracı kurumlar nezdinde işlem miktarını ve hareketleri dikkat çekici kılmamak amacıyla, aynı tür işlemlerin yapıldığı çok sayıda hesabın açılması.
Yukarıda sayılan şüpheli işlem tipleri rehber mahiyetindedir. Şüpheli işlem başka bir tarz veya mahiyette cereyan edebilir. Yukarıda sayılan tiplere uygun olmamakla birlikte işlemin tarz ve mahiyeti A bendinde yapılan tanıma uygun şüphe uyandırıyorsa bu işlemde mutlaka şüpheli işlem olarak değerlendirilir.
Şüpheli işlemler ile şüpheli işlem olarak değerlendirilecek diğer işlemler Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına bildirilir.
Şüpheli işlemlerin devamlı bilgi verme kapsamında bildirilmiş olması,ayrıca şüpheli işlem olarak bildirim zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.
C- Bildirim usul ve esasları
1- Bildirimde bulunmadan önce yapılacak işlemler
Yükümlüler, şüpheli işlemle karşılaştıklarında, gerekli kimlik tespitlerini yaptıktan sonra, şüpheli işlem hakkında gerekiyorsa yetki ve imkanları ölçüsünde araştırmalar yaparak edinilen bilgi ve bulguları göz önüne alıp, EK:1'de gösterilen Şüpheli İşlem Bildirim Formunu (ŞİBF)doldurarak Başkanlığa gönderirler. Bildirimde bulunulan işlemle ilgili olarak daha sonra yeni bilgi ve bulgular elde edilirse, bildirim formu tekrar doldurulup, daha önce yapılan bildirime ek olduğu belirtilerek Başkanlığa gönderilir.
2 - Bildirim formunun doldurulması ve imzalanması
Yükümlüler, karşılaştıkları şüpheli işlemleri, herhangi bir parasal sınır gözetmeksizin Şüpheli İşlem Bildirim Formuyla bildirirler. ŞİBF'nin A,B,C, ve D bölümleriyle ilgili bilgilerden tespit edilebilenler yazıldıktan sonra, tespit olunan şüpheli işlem E bölümünde 1'den 19'a kadar sayılan seçeneklerden hangisine uygun düşüyorsa o seçeneğin önündeki boş karenin içine (x) işareti konularak gösterilir. Şüpheli işlem, sayılan tiplere uymuyorsa, 20 nci sırada sayılan "Diğer Haller" seçeneği işaretlenerek, muttali olunan şüpheli işlem bu seçeneğin önüne yazılır.
Yükümlülerce, ŞİBF'de istenen bilgiler haricinde başka bilgiler de verilmek istenirse, bu bilgiler herhangi bir şekle tabi olmaksızın istenilen biçimde yazılarak bu forma eklenip gönderilebilir.
ŞİBF'nin doldurulması bittikten sonra, form işlemi yapan görevli ile birlikte, bu işlemin sonuçlandırılması konusunda imza yetkisine sahip bir kişi tarafından imzalanır. Banka ve özel finans kurumlarında ikinci imza, şube müdürü düzeyindeki görevlilerce atılır.
Şüpheli işlemi bildiren yükümlü veya yükümlünün işlemi fiilen yapan ve yöneten mensupları veya bunların kanuni temsilcileri, bildirimle ilgili olarak şüpheli işleme taraf olanlara hiçbir şekilde bilgi veremezler.
3 - Şüpheli işlemlerin bildirim süresi
Şüpheli işlemler, işlemin tespit edildiği tarihten itibaren en geç on gün içinde Başkanlığa bildirilir. Ancak gecikmesinde sakınca görülen hallerde şüpheli işlem ve işleme taraf olanlar derhal Başkanlığın yanı sıra yetkili ve görevli Cumhuriyet savcılığına da bildirilir.
4 - Şüpheli işlemlerin bildirileceği yer
Yükümlüler, düzenledikleri "Şüpheli İşlem Bildirim Formu"nu belirtilen süre içinde, Maliye Bakanlığı, Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı Atatürk Bulvarı No:225 06680 Kavaklıdere / ANKARA adresine veya Başkanlığın (0 312) 428 15 60 nolu faksına gönderirler. Ancak, faksla gönderilip gönderilmediğine bakılmaksızın ŞİBF'nin aslı taahhütlü postayla yada elden Başkanlığa intikal ettirilir.
D - Sorumlular ve müeyyideler
Bu Tebliğde belirlenen esaslar çerçevesinde şüpheli işlemleri süresinde veya usulüne uygun olarak bildirmeyen yükümlüler 4208 sayılı Kanunun12'nci maddesine göre altı aydan bir seneye kadar hapis ve on iki milyon liradan yüz yirmi milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.
Tebliğ olunur.
_____
EK :1 ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİM FORMU A - FORMU DÜZENLEYEN YÜKÜMLÜNÜN:
Adı Soyadı-Unvanı :
Adresi :
Tel : Vergi Sicil No :
B- ŞÜPHELİ İŞLEM YAPANIN:
Adı Soyadı :
.Doğum Yeri ve Tarihi : .Adresi :
İşi-Görevi :Tel : Vergi Sicil No :Kimlik Belge No :Nüfus Cüzdanı Ehliyet
Pasaport Diğer İşlemi Kimin Adına Yaptığı Kendisi Adına Başkası Adına
C- BAŞKASI ADINA İŞLEM YAPIYORSA ADINA İŞLEM YAPILAN KİŞİNİN:
Adı Soyadı - Unvanı :Vergi Sicil No :
Doğum Yeri ve Tarihi :(Tüzel Kişi ise Kanuni Mrk. ve Tic.Sic. No:) Tel :Adresi :
D- ŞÜPHELİ İŞLEME AİT BİLGİLER:
Şüpheli işlemin tarihleri : ..../..../........Varsa Referans Numarası :
Şüpheli işlem Tutarı :
* Şüpheli İşlemi İlgilendiren Hesaplar :* İşlem Türü ve Açıklayıcı Bilgi :
*Alan yetmediğinde herhangi bir kağıda yazılıp eklenebilir.
_____
E-ŞÜPHELİ İŞLEM TİPLERİ: (Şüpheli işlem tipinin önüne (X) işareti konulacaktır.)
1- İşlem yapılırken normalde herkesin vermesi gereken bilginin verilmesinde isteksiz davranılması, kimlik bilgilerinin edinilmesinde zorluklarla karşılaşılması,çok az veya gerçek dışı bilgi verilmesi,sahteliğinden şüphe edilen belge ibraz edilmesi, mali durumla ilgili yanıltıcıbeyanlarda bulunulması, yapılan işlemin beyan edilen amaca uygundüşmemesi,
2- Uyuşturucu ve kaçakçılık gibi suçlar ile teröristorganizasyonların mevcut olduğu ülkelerden ve sınır ötesi merkezlerden (Offshore-Centres) veya bu ülke ve merkezlere normal olmayan büyük meblağlıtransferlerin yapılması,
3- Kişinin banka ve diğer yükümlüler nezdinde ki hesaplarındaanormal bir artışın tespit edilmesi ve bu hesaplarda büyük miktarlarda atıl,paraların tutulması
4- Müşterinin sürekli iş yaptığı veya para gönderdiği adreslerdışındaki adres ve hesaplara, önemli ölçüde para transfer etmesi,
5- Kötü bir ünü olan, belli bir iş kaynağı, ticari geçmişi ve altyapısı olmayan bir kimse adına veya hesabına büyük miktarlarda nakithareketlerinin olması veya yurtdışından büyük miktarlarda nakit gelmesi,
6- Genelde bir hesap kullanılmaksızın, yurtdışından veya yurtdışınaönemli miktarlarda para transferi yapılması, yeterli açıklamayapılmadan, elektronik fon transferlerinin gerçekleştirilmesi ve bunların nakitolarak ödenmesinin istenmesi,
7- Kişinin aynı yükümlü nezdinde, alışılmadık bir şekilde birdenfazla hesabının olması ve bu hesaplar toplu ele alındığında büyükmeblağlara ulaşılması, veya aynı hesapta toplanabilecek tutarların parçalarabölünerek ayrı ayrı hesaplarda tutulması, veyahut devamlı, bilgi vermekapsamına dahil olmamak amacıyla işlem miktarının, bildiriminyapılmayacağı tutara düşürülmesi
8- Çok sayıda kişinin, makul açıklama yapmadan aynı hesaba ödemeyapması, veya birçok ayrı hesaptan aynı hesaba transferin yapılması,
9- Yurt içinde bir bankayla çalışmayı gerektirmeyecek kadar azticari işlem hacmi olanların, yabancı bankalara fon transferi için emanethesap açtırmaları veya sadece fon transfer etmek amacıyla açılanhesaplara yatırılan nakdin kısa süre bekleyerek herhangi bir işleme tabitutulmaksızın geçici hesaplara aktarılması,
10- İşletme faaliyetleriyle orantısız hesapların olması, ve buhesaplar arasında transfer işlemlerinin yapılması, bu hesaplardan ticarisaikle yapılmadığı açıkça belli olan işlemlerin gerçekleştirilmesi,kişiyle veya şirketle açıkça bağlantısı olmayan kişilere mutat olmayanşekillerde ödemelerin yapılması,
11- Yüksek meblağlarda kredi veya borç para alınması ve bunun makulbir açıklaması olmadan beklenmedik bir şekilde kısa sürede geriödenerek kapatılması,
12- Yurtdışında bir hesap teminat gösterilerek, yurt içinde kredialınması, daha sonra bu kredi ödenmeyerek borcu veren kurumun teminatgösterilen hesaptaki parayı haciz ederek yurda getirme koşullarınınoluşmasının sağlanması veya yurt içinde normal koşullarda alınan birkredinin geri ödenmesinin yurt dışında bulunan Off-Shore bankalardan yapılantransferlerle karşılanması,
13- Kredi talebinde, alınacak olan kredinin nerede kullanılacağınayönelik ikna edici bilgilerin verilmemesi ve bu kredinin geriödenmesine dair net bilgilerin sunulamaması,
14- Birbirine yakın tutarda paranın yine birbirine yakın zamandaülke dışına çıkması ve girmesi,
15- Menkul kıymetler ve vadeli işlemler piyasasında açılanhesaplarda, işlem yapılıyormuş görüntüsü vermek amacıyla birbiri karşılayacaktutarlarda ve bir amaç veya olağanüstü bir durum olmadığı halde alımsatım emirlerinin verilmesi,
16- Borsada işlem yapmak üzere aynı anda açılan, sürekli kar vezarar sonucu veren işlemlerin yapıldığı iki veya daha fazla hesapta benzerişlemlerin yapılması ve bu hesaplardan yararlanan kişilerin aynıolduğundan şüphelenilmesi veya bilinmesi,
17- Aracı kurum nezdinde açılan hesaplardaki büyük boyutlu zararın,sürekli bir başka yatırımcıdan gönderilen nakitle kapatılması veya,başka hesaplardaki karın sürekli aynı yatırımcıya aktarılması,
18- Aracı kurumlar nezdinde nakit olarak çok yüksek miktarlıhesapların açılması ve ödemenin hesap açılırken veya takas gününde nakitolarak yapılması,
19- Aracı kurumlar nezdinde işlem miktarını ve hareketleri dikkatçekici kılmamak amacıyla, aynı tür işlemlerin yapıldığı çok sayıdahesabın açılması.
20- Diğer haller (Özet olarak Yazılmalı)
Formu Düzenleyenin İmzaya Yetkili AmirinAdı Soyadı :Ünvanı :Tarih : İmza-Mühür
Erkut ERSOY
0543-533-1769 / nsa34@e-kolay.net