Hukuk Devletinde Memurun Tarafsızlığı
[ 13/3/2000 - 11:00 ] By Kürşat Öncül kursat@oncul.com
Devletin; diğer devletler ve uluslararası kuruluşlarla olan ilişkileri ve yine devletin fertlerle olan ilişkileri ile fertlerin veya kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kuralların bütününe hukuk denildiği gibi bu kurallara uymayı taahhüt
Devletin; diğer devletler ve uluslararası kuruluşlarla olan ilişkileri ve yine devletin fertlerle olan ilişkileri ile fertlerin veya kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kuralların bütününe hukuk denildiği gibi bu kurallara uymayı taahhüt eden ve uyan devlete de hukuk devleti adı verilir.
Bu tanımdan da anlaşıldığı gibi hukuk devleti demek anayasası, kanunları olan devlet demek değildir. Her devlette hatta totaliter devletlerde bile bu tür düzenleyici kurallar mevcuttur.
Devletin fonksiyonlarından en önemlileri devletin düzenleyici ve denetleyici olmasıdır. Devlet kendi organları arasındaki uyumu ve toplumsal düzeni bu sayede sağlar. Devlet kural koyar. Bunu yaparken de otoritesini kullanır. Buraya kadar olan, devletin kural koyuculuk vasfına pek itiraz eden olmamıştır.
Ancak; zamanla başkalarına kural koyan devlet ciddiyetini ve güvenilirliğini göstermek için kendi fiillerine de kural koymak suretiyle “otolimitasyon” yani kendi kendini sınırlama yoluna gitmiştir.
En büyük erki elinde bulunduran ve bunu hiç kimseyle paylaşmaya yanaşmayan devletin, kendi fiillerini kendi rızasıyla sınırlandırması ve buna uyması ne ölçüde ciddi olabilir? Çünkü bu kurallara uymaya zorlayacak ikinci bir güç yoktur.
İşte hukuk devleti bu erdemliliği gösteren devlettir. Yani kural koyan, koymuş olduğu kurallarına uymayı taahhüt eden ve sözünde durarak koymuş olduğu bu kurallara uyan devlet HUKUK DEVLETİDİR.
Hukuk devletinde hukukun üstünlüğü esastır. Bu erdemliliği gösteremeyen devletler hukukun yerine ideolojileri yerleştirerek onların vazgeçilmezliğini, üstünlüğünü ikame etmeye çalışmaktadırlar.
Hukukun üstünlüğü ilkesi bizi demokrasiye götürmektedir. Demokratik devletlerde ideolojiler söz konusu değildir.
İdeolojik devletlerde, ideolojinin üstünlüğü esastır. İdeolojinin ilkeleri vazgeçilmez, tartışılmaz ve hatta değiştirilmesi teklif dahi edilemez. Fikirler ve haklar ilkelerle sınırlıdır, çatıştığında ilkeler tercih edilir. Dolayısıyla ferdin hakları ve hürriyetler bu ilkelerle ters düşemez. Bu ilkelerle muhalefet etmek ideolojiye karşı çıkmak, dolayısıyla devlete isyan etmek demektir. Bu ise vatana ihanet suçudur.
Meselenin en can alıcı noktasına değinmek gerekirse, bu tür ideolojik devletlerde kamu personeli ve özellikle memurlar devletin bu ideolojisini benimsemek zorundadırlar. Bu ideolojiyi her vesileyle korumak ve kollamak onların görevidir. Bu görevin ihmali vatana yani ideolojiye ihanet suçtur.
Ülkemizde olduğu gibi memurların tarafsızlığı ilkesi ideolojik devletlerde uygulanamaz. Memur ister istemez taraf olmak zorundadır. Hukuk devletinde, memurların tarafsız olması, memurun hukuku benimsemesi ve uygulamasıdır.
Memurların tarafsız olması ilkesinin, ideolojik devletlerde uygulanmaması en önemli insan hakları ihlallerinden birisidir. Ülkemizde memurların özellikle bürokrasinin ideolojik olması, bu ideoloji uğruna, onların hukuka aykırı kaba ve ilkel davranışlar sergilemesine neden olmaktadır. Ne yazık ki bu tür davranışlar ideolojinin kalın perdesi altında gizlenmekte, devlet adına suçlar işlenmekte, demokrasi her on yılda bir bu ideolojiye kurban edilmekte ve hala milenyumlu yıllarda, bu davranışlarla iftihar edilmektedir.
Çağdaş devlet, ideolojilerden arınmış, hukukun üstünlüğünü benimsemiş devlettir. İnanç ve fikir hürriyeti teşebbüs hürriyeti ile birleşerek kalkınmayı ateşler. İlkeler bu hürriyetlerin kullanılmasında bir engel olmaktan çıkmıştır.
Şimdi bu yazdıklarımızın üstüne ideolojik devletten hukuk devletine giden yolun nasıl kat edileceğini sorarsanız, bu konuya da beraber tartışarak bir yol bulabileceğimize inanıyorum.
Kürşat Öncül
--------------------------------------------------------------------------------------
Bu sayfa "Konuk Yazarımız" tarafından yazılmıştır. Anadolu Türk İnterneti, okuyucularının olumlu ve seviyeli yazılarına her zaman açıktır. Atin'de yayınlanmasını istediğiniz yazıları lütfen bize iletin. Açık kimliğinizi veya takma bir ismi kullanabilirsiniz. Görüş ve düşüncesi ne olursa olsun, hakaret ve küfür içermeyen, seviyeli bir şekilde yazılmış yazıları yayınlayacağımızdan şüphe duymayın. Konuk yazarlara ait yazıların yayınlanması, bu yazılardaki görüşlerin Anadolu Türk İnterneti'nce paylaşıldığı veya paylaşılmadığını yansıtmaz. ATİN.